Bolalardagi ich qotishi vaqtinchalik hodisami yoki umrining oxirigacha hukmmi?
Yaxshiyamki, bolalarda ich qotishi vaqtinchalik. Biroq, bu doimiy muammoga aylanib qolmasligi uchun, ba’zi xususiyatlarni tushunish kerak.
Xo’sh, o`zi bolalarda qabziyat nima?
Ushbu muammoning simptomlari nafaqat ichning kam kelishidir. Turli holatlar qabziyat belgilarini saqlashi mumkin:
- ichning haftada 3 martadan kam kelishi
- qattiq, quruq yoki bo’lak-bo’lakli axlat. Bolada ichak harakati bilan bog’liq muammo bor-yo’qligini osongina aniqlash mumkin bo’lgan juda oddiy va qulay Bristol shkalasi mavjud.
Bristol najas shakllarini aniqlash shkalasi
Qabziyat uchun xos
iborat
Normal axlat
ega
Diareyaga xarakterli
Bolalarda qabziyat sabablaridan biri bolaning og’riqli ich kelish hissidan holi bo`lish uchun axlatini ixtiyoriy ravishda ushlab turishi bo`lishi mumkin.
O`z o`rnida og’riqli ich kelishi ko`pgina hodisalar tufayli yuzaga kelishi mumkin, masalan, hojatga o`rgatish, kundalik tartibida yoki dietada o`zgarish, stress hodisalar, hojatxona yo`qligi yoki bolaning o`ta bandligi sababli hojatga vaqtida chiqmaslik.
Anusdan katta, qattiq axlatning o’tishi uning og’riqli kengayishiga, bu esa bolani qo’rqishiga sabab bo`lishi mumkin. Natijada bola har qanday defekatsiyani sun`iy ravishda to`xtatishga harakat qiladi.
Oxir-oqibat, defekatsiya qilish istagi yo’qoladi, to’g’ri ichak faqat ortib borayotgan najas massasiga javob beradi.
Vaqt o’tishi bilan bu cheklovchi xatti-harakatlar avtomatik reaksiyaga aylanadi.
Qabziyat rivojlanishining boshqa sabablari kasalliklar va ovqatlanish buzilislarini o’z ichiga oladi, xususan:
Kletchatka ko’p miqdorda sabzavotlarda (sabzi, brokkoli, yashil no`xat, shirin qalampir), mevalarda (nok, po`sti artilmagan olma, apelsin) va rezavorlar (smorodina, brusnika, yejevika) da bo’ladi. Kletchatka organizmga so’rilmaydi, balki najas uchun kerakli hajmni hosil qilgan holda oshqozon-ichak trakti orqali tranzit bo`lib o’tadi. Bola ratsionida kletchatka yetishmasligida ichak orqali harakatlanishi mumkin bo`lgan kerakli miqdordagi tarkib ham bo’lmaydi.
Sharbat, limonad yoki kompot emas, balki toza suv ichish tavsiya etiladi. Suv miqdori bolaning yoshi va vazniga, atrof-muhit harorati va namligiga bog’liq. Yozda, tabiiyki, issiqlik va terlash tufayli suv yo’qotilishi qishdagiga nisbatan yuqori ekanligi sababli, ko’proq suv ichish kerak. Agar biz ichayotgan suv etarli bo’lmasa, tana uni barcha mavjud manbalardan, jumladan, ichakdagi axlat hajmidan «olishga» harakat qiladi. Siz tushunganingizdek, «suvsizlangan» tarkibning ichak orqali harakatlanishi qiyinroq kechadi.
Seliakiya, mukovistsidoz, umurtqa pog’onasi shikastlanishlari, qandli diabet, gipotireoidit va boshqalar.
Alyuminiy yoki kaltsiy tutuvchi antatsidlar, spazmolitiklar, antikonvulsantlar, temir preparatlari, ba’zi antidepressantlar.
Sabablarga asoslangan holda muammoning yechimiga kelish mumkin
Farzandingiz sabzavot iste’mol qilishni xohlamasligini tushunsangiz, uning ta’biga yoqqan narsalarni tanlashga harakat qilib ko`ring. Bu sabzi bilan olma aralashmasi, bolangiz yoqtirgan masalliqlardan tayyorlangan sabzavotli ragu bo’lishi mumkin. Hatto kotletlarga sabzi, karam va kabachki qo’shishingiz mumkin. Bu juda ham mazali va foydali bo’ladi!
Suv ichish zarur va bu aksioma.
Agar bola suv ichmasa, uni kichik hajmlarda va doimiy ravishda suv ichishga o’rgatish kerak. Agar esidan chiqsa, eslatib turish lozim. Ovqatlanish paytida suv ichish mumkinligi haqida aniq tavsiyalar yo’q. Agar ichishni istasa, cheklash kerakmas.
Agar ich qotishi dori vositalarini iste’mol qilish yoki kasallik tufayli yuzaga kelgan bo`lsa, albatta shifokor bilan maslahatlashish kerak.
Shuningdek, surgi vositalari ham yordamga kelishi mumkin.
Tanlashda mahsulotning xavfsizlik profili va uzoq muddat foydalanish imkoniyatiga e’tibor berish muhim. Agar qabziyat biror marta sodir bo`lgan bo’lsa, ichakni bir marotaba evakuatsiya qilish emas, balki tizimli ravishda davolash kerak.
Laktuloza har qanday yoshdagi bolalar uchun yaxshi tanlov dorisi bo`lishi mumkin.
U yumshoq ta’sir etadi, ichakning silliq mushaklarini rag’batlantirmasligi sababli og’riq chaqirmaydi. Bevosita laksatif ta’siriga qo’shimcha ravishda u ichak foydali mikroflorasining o’sishiga, bu esa ichakning fiziolog ritmini tiklashga yordam beradi. Laktuloza preparatlari uzoq vaqt davomida qabul qilinishi mumkin, chunki ularga o’rganib qolish bo’lmaydi.
